Effect van vapen op de gezondheid: risico’s en gevaren voor kinderen en volwassenen
Leer over de gezondheidsrisico’s van vapen bij kinderen en volwassenen. Ontdek waarom vapen verslavend is, welke schadelijke effecten het heeft en waarom vooral jongeren extra kwetsbaar zijn.
Wat is vapen en waarom is het zo populair?
Vapen betekent het inhaleren van damp van een e-sigaret, een apparaat dat een vloeistof (e-liquid) verhit. Deze vloeistof bevat meestal nicotine, smaakstoffen en andere chemische stoffen. Vapen wordt vaak gepromoot als een minder schadelijk alternatief voor roken, maar de effecten op de gezondheid zijn complex en nog volop onderwerp van onderzoek. Vooral onder jongeren is vapen de laatste jaren explosief gestegen, wat voor veel experts reden tot zorg is.
Effecten van vapen op volwassenen
Gezondheidsrisico’s voor volwassenen
Hoewel vapen mogelijk minder schadelijk is dan traditionele sigaretten, brengt het zeker risico’s met zich mee:
- Longproblemen: De damp bevat stoffen zoals formaldehyde, acroleïne en metalen. Deze kunnen ontstekingen en longschade veroorzaken (zoals EVALI).
- Hart- en vaatziekten: Nicotine verhoogt hartslag en bloeddruk, wat risico’s geeft bij hartproblemen.
- Verslaving: Nicotine is sterk verslavend, ook voor volwassenen.
- Nicotineoverbelasting: Veel gebruikers vapen meer dan ze zouden roken, waardoor ze onbewust veel meer nicotine en schadelijke stoffen binnenkrijgen.
Onderzoek toont aan dat vapen in sommige gevallen gelijk kan staan aan het roken van wel 20 pakjes sigaretten, afhankelijk van gebruikspatroon en concentraties.
Het gevaar van vapen voor kinderen en jongeren
Waarom jongeren extra kwetsbaar zijn
De hersenen van kinderen en jongeren zijn nog volop in ontwikkeling. Blootstelling aan nicotine kan blijvende schade veroorzaken.
- Snelle verslaving: Jongeren raken sneller en heftiger verslaafd door gevoeligheid van het brein.
- Gezondheidsproblemen: Denk aan ademhalingsproblemen, verhoogde bloeddruk, angst en concentratiestoornissen.
- Levensbedreigende gevallen: Er zijn meldingen van acute longziekten (o.a. EVALI) door illegale of vervuilde vape-producten.
Toename van vapen onder jongeren
De aantrekkelijke smaken, sociale media en het imago van veiligheid maken vapen populair. Veel jongeren beginnen ermee zonder ooit sigaretten te hebben geprobeerd, wat leidt tot een nieuwe nicotineverslaafde generatie.
Waarom vapen geen veilig alternatief is
- Chemische blootstelling: E-liquids bevatten meer dan alleen nicotine – ook schadelijke verbindingen.
- Onzekerheid over lange termijn: Langetermijneffecten zijn nog niet volledig bekend, maar eerste studies zijn zorgwekkend.
- Overgang naar tabak: Vapen verhoogt de kans dat jongeren later toch gaan roken.
Advies van experts
Gezondheidsinstanties zoals de WHO en CDC raden het gebruik van e-sigaretten sterk af voor jongeren. Ook volwassenen wordt geadviseerd om terughoudend te zijn, vooral bij bestaande gezondheidsproblemen.
Veelgestelde vragen
Is vapen gevaarlijker dan roken?
Niet per se, maar het is zeker niet veilig. Beide brengen serieuze risico’s met zich mee.
Waarom raken jongeren zo snel verslaafd aan vapen?
Omdat hun hersenen nog in ontwikkeling zijn en extra gevoelig voor nicotine.
Kan vapen leiden tot overlijden?
Ja, er zijn overlijdens gemeld als gevolg van ernstige longziekten veroorzaakt door vapen, vooral bij gebruik van illegale producten.
Bronnen
Bron: Gotts, J. E., Jordt, S. E., McConnell, R., & Tarran, R. (2019). What are the respiratory effects of e-cigarettes? BMJ, 366, l5275.
Link: https://doi.org/10.1136/bmj.l5275
Bron: National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (2018). Public health consequences of e-cigarettes. Washington, DC: The National Academies Press.
Link: https://doi.org/10.17226/24952
Bron: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2020). Outbreak of lung injury associated with the use of e-cigarette, or vaping, products.
Link: https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/severe-lung-disease.html
Bron: Yuan, M., Cross, S. J., Loughlin, S. E., & Leslie, F. M. (2015). Nicotine and the adolescent brain. The Journal of Physiology, 593(16), 3397-3412.
Link: https://doi.org/10.1113/JP270492
Bron: Barrington-Trimis, J. L., & Leventhal, A. M. (2018). Youth vaping and tobacco use in the US: Current trends and implications. JAMA Pediatrics, 172(12), 1098-1100.
Link: https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2634377
Disclaimer
De informatie op Fitwijs is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden en vormt geen vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Hoewel wij streven naar accurate en actuele informatie, kunnen wij niet garanderen dat de inhoud volledig, nauwkeurig of geschikt is voor jouw persoonlijke omstandigheden. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde arts, diëtist of zorgverlener voordat je wijzigingen aanbrengt in je dieet, trainingsregime of gezondheidsbeleid. Fitwijs aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele directe of indirecte schade, inclusief maar niet beperkt tot gezondheidsrisico’s, voortvloeiend uit het gebruik van de informatie op deze website.